DeepSeek Düşük Maliyetli ve Yenilikçi R1 Modeliyle Yapay Zekâ Dünyasında Dengeleri Değiştirdi

2025 yılına damgasını vuran en dikkat çekici olaylardan biri, Çin merkezli DeepSeek yapay zekâ şirketinin ABD’nin liderliğini sarsan çarpıcı başarısı oldu. Sadece 6 milyon dolarlık bütçesiyle dünya çapında ses getiren DeepSeek, geliştirdiği R1 modeliyle teknoloji devlerine meydan okuyor.

DeepSeek Nedir?

DeepSeek, Çin merkezli bir yapay zekâ araştırma laboratuvarı olarak, High-Flyer Quant adlı bir hedge fonunun desteğiyle 2023 yılında kuruldu. Şirketin kurucusu Liang Wenfeng, finans sektöründeki deneyimini yapay zekâ teknolojilerine taşıyarak DeepSeek’i, yapay genel zekâ (AGI) araştırmalarına odaklanan bir girişim olarak hayata geçirdi. Şirket, geliştirdiği açık kaynaklı yapay zekâ modelleriyle dünya çapında erişim sağlayarak dikkat çekiyor.

DeepSeek’in en dikkat çekici başarısı, sadece 6 milyon dolarlık bir bütçeyle geliştirdiği R1 modeli oldu. R1, yüksek performansı ve düşük maliyetli yapısıyla, OpenAI’nin GPT-4’ü gibi milyar dolarlık bütçelerle oluşturulan modellerle yarışabilir düzeyde. Modelin öne çıkan özellikleri ise şu şekilde:

Multimodal Yetenekler: R1, aynı anda hem görsel hem de yazılı içerikleri işleyebiliyor ve bu sayede çok yönlü kullanım senaryolarına uyum sağlıyor.

Gelişmiş Akıl Yürütme: Özellikle karmaşık metinleri analiz etme ve PDF dosyaları üzerinde detaylı akıl yürütme yetenekleriyle diğer modellerden ayrışıyor.

Düşük Çalıştırma Maliyeti: OpenAI’nin modellerine kıyasla, milyon token başına 27 kat daha düşük bir maliyetle çalıştırılabiliyor.

DeepSeek’in Teknolojik ve Ekonomik Başarısı

DeepSeek, ABD teknoloji devlerinin yıllardır milyarlarca dolarlık bütçelerle inşa ettiği sistemlere, çok daha düşük bir maliyetle rakip olmayı başardı.

ABD’nin yapay zekâ teknolojilerinde Çin’i yavaşlatmak için uyguladığı çip ihracatı kısıtlamalarına rağmen, DeepSeek, Nvidia H800 gibi daha az performanslı çiplerle R1 modelini eğitti. Şirket, pahalı ve gelişmiş çiplerin eksikliğini, yenilikçi mühendislik çözümleriyle telafi etti. DeepSeek, “mixture-of-experts” mimarisi ve düşük hassasiyetli kayan nokta hesaplamalarını kullanarak, eğitim sürecini hem hızlandırdı hem de daha az kaynak tüketerek yüksek performans elde etti. Bu teknikler, büyük yapay zekâ modellerinin sadece büyük bütçelerle geliştirilebileceği algısını yıktı.

Yapay Zeka devi OpenAI’ın ChatGPT ile karşılaştırıldığında: OpenAI’nin GPT-4 Modeli, Geliştirme maliyeti 600 milyon doları aşıyor. DeepSeek’in R1 Modeli ise Sadece 6 milyon dolarlık bütçeyle geliştirildi. DeepSeek’in başarısı yalnızca geliştirme süreciyle sınırlı değil. Şirketin modeli, çalıştırma maliyetlerinde de rakipsiz bir avantaj sağlıyor. OpenAI, Milyon token başına 100 doların üzerinde maliyetle çalışırken DeepSeek Milyon token başına sadece 4 doların altında maliyetle çalışıyor.

ABD Teknoloji Devlerini Sarsan Başarı

DeepSeek’in R1 modelinin başarısı, özellikle Nvidia, Microsoft ve Google gibi devlerin hisselerinde ciddi düşüşlere yol açtı. CNBC’nin raporuna göre:

Nvidia’nın hisseleri %18 değer kaybederek piyasa değerinden 600 milyar doları sildi.

ABD teknoloji firmalarının toplam kaybı 1,1 trilyon dolara yaklaştı.

R1 modeli, ABD’deki Apple App Store’da en çok indirilen ücretsiz uygulama olarak ChatGPT’yi geride bıraktı. DeepSeek’in “daha hızlı, daha akıllı ve ücretsiz” sloganıyla pazarlanan uygulaması, milyonlarca kullanıcıyı cezbetti.

DeepSeek, ABD’nin yapay zekâ liderliğine meydan okuyarak, küresel güç dengesini değiştiren bir aktör haline geldi. Nvidia ve OpenAI gibi devlerin piyasa değerinde milyarlarca dolarlık kayıplara yol açan bu hamle, teknolojik inovasyonun sınırlarını zorlayan yeni bir yarışın işareti.

Ancak bu yükselişin beraberinde getirdiği riskler de tartışılıyor. Çin hükümetinin politik kısıtlamaları ve sansür endişeleri, DeepSeek gibi modellerin tarafsızlığına gölge düşürüyor. DeepSeek’in açık kaynak politikası, YZ modellerinin daha fazla kişiye erişmesini sağlıyor. Ancak, Çin hükümetinin “sosyalist değerlere uyum” zorunluluğu, modellerin tarafsızlığı konusunda şüpheler uyandırıyor. Ayrıca, Çin merkezli bir modelin küresel çapta sansür veya manipülasyon riski taşıyabileceği endişeleri gündemde. Yine de açık kaynak politikası, küresel işbirliği ve inovasyon için yeni fırsatlar sunuyor.

Daha Az Kaynakla Daha Çok İş

DeepSeek’in başarısı, yapay zekâda “daha az kaynakla daha çok iş” anlayışını güçlendirdi. Açık kaynaklı ve düşük maliyetli modellerin yaygınlaşması, küçük girişimlerin bile bu alanda devrim yapabileceğini gösterdi. R1 modeli, yalnızca teknolojik üstünlüğü değil, aynı zamanda sektörün ekonomik sürdürülebilirliğini de sorgulayan bir başarı öyküsü olarak öne çıkıyor.

DeepSeek, düşük maliyetli ve yenilikçi bir modelle büyük oyunculara meydan okumanın mümkün olduğunu gösterdi. Ancak bu başarının sürdürülebilir olup olmadığı hâlâ bir soru işareti.